Mondiale Mobiliteit – Te?

Tot voor enkele weken was onze mondiale mobiliteit onovertroffen hoog. Niet alleen verplaatsen we producten over de hele wereld, zelf vliegen we ook nogal wat af, zowel zakelijk als privé. Nu, tijdens de Corona uitbraak is die mondiale mobiliteit wederom onovertroffen, maar nu onovertroffen laag. Misschien is dat een moment om hier eens wat dieper op in te gaan.

  1. De belangrijkste redenen voor de toename van de mondiale mobiliteit ligt in de te behalen economische voordelen. Oftewel, er is geld mee te verdienen. Zo worden producten in lage lonen landen geproduceerd en vervolgens naar ‘hoge’ lonen landen verscheept en verkocht. Zolang dit niet tot werkeloosheid in het hoge lonen land leidt, neemt in beide landen de welvaart toe. Je zou nu kunnen verwachten dat op de lange termijn de welvaartsverschillen zoveel afnemen, dat de lonen gelijk worden. Of dat betekent dat de productie dan naar het hoge lonen land terugkeert, of dat de balans doorslaat en het hoge lonen land door de toenemende werkeloosheid de positie van het lage lonen land in enige mate overneemt, is nauwelijks te voorspellen.
  2. De aanwezigheid van natuurlijke grondstoffen en energiebronnen is een andere reden voor mondiale mobiliteit. Denk aan delfstoffen (kolen, olie, gas, …), edelmetalen, specerijen, bloemen, dieren, …
  3. Mensen doen zaken met elkaar en (daarmee als gevolg van #1 en #2) vinden steeds meer dienstreizen plaats.
  4. En ook privé reizen hebben een serieus aandeel in onze mondiale mobiliteit. Niet alleen gaan we graag op vakantie (wintersport, zomervakantie, tussentijdse uitstapjes, …) maar ook heeft onze mondiale mobiliteit ertoe geleid dat familie, vrienden en kennissen naar andere landen verhuizen. Natuurlijk gaan we die dan met enige regelmaat ook eens opzoeken.
  5. En omdat we zoveel reizen, leren we andere culturen kennen, andere eetgewoonten en andere gebruiken. Dat leidt er weer toe dat we thuis meer producten uit andere landen willen kunnen consumeren waardoor #1 en #2 weer toenemen; dan is de cirkel rond en is dus een autonoom groeiend proces ontstaan.

Geconcludeerd mag worden dat die toename van de mondiale mobiliteit dus eigenlijk heel normaal is. Zoals de Corona uitbraak en ook eerdere virusuitbraken zoals de Spaanse Griep, SARS en Ebola hebben laten zien, zijn er echter ook kanttekeningen te plaatsen.

  1. Door evolutie zijn planten, mensen en dieren aangepast aan hun omgeving. Maar ook over minder lange perioden zoals een mensenleven passen wij ons aan, aan onze omgeving. Zo zal iemand die is geboren en opgegroeid in de warme tropen minder goed bestand zijn tegen de koude in Alaska en omgekeerd. Voor de boeddhist die zijn hele leven lang vegetariër is geweest, is het geen goed idee om een half-doorbakken biefstuk in West-Duitsland te eten. En de Nederlander die in India denkt te kunnen meegenieten van een pittige curry zou wel eens serieuze maag- en darmproblemen kunnen oplopen.
  2. Mensen ontwikkelen vanaf geboorte (en eigenlijk al daarvóór in de moederbuik) een natuurlijk afweersysteem. Het lichaam leert van de aanvallen van virussen en bacteriën in hun omgeving en ontwikkelt afweerstoffen. Reizen zij naar verre oorden dan kunnen zij in contact komen met virussen en bacteriën waartegen zij nog geen afweerstoffen hebben ontwikkeld. Datzelfde gevaar bestaat ook in eigen land wanneer zij in contact komen met anderen die naar verre oorden zijn gereisd en daar in contact zijn gekomen met inheemse virussen en bacteriën. Hoe gevaarlijk dit kan zijn, hebben we gezien (Ebola).
  3. En wat te denken van culturele en religieuze verschillen? Waar we in Nederland zonder veel problemen de meest boute uitspraken kunnen doen over vermeend belachelijke religieuze gebruiken, kunnen die in andere landen tot opsluiting, lijfstraffen of zelfs tot een doodsvonnis leiden. Natuurlijk kun je je daar goed op voorbereiden, maar hoe vaak doen we dat?

Deze lijst compleet maken voert te ver voor dit artikel, maar je kunt zelf ongetwijfeld nog heel wat voorbeelden noemen als je denkt aan vrouwenrechten, harems, politieke systemen, rechtssystemen, verschillen in seksuele gebruiken, verschillen in mate van masculiniteit, beleefdheidsvormen, alcohol en drugsgebruik.

Ik denk dus dat het moment is aangebroken om onze mondiale mobiliteit eens tegen het licht te houden. Met dit artikel wil ik dan ook een aanzet geven tot een stuk bewustwording. Stel je de vraag of we op de goede weg zijn, of het misschien anders kan, en wat jouw eigen bijdrage kan zijn. Met een schuine blik naar de natuur geef ik daarvoor alvast een paar thema’s ter overweging mee:

  • In de natuur wordt niets de hele wereld rond gesleurd.
  • Verkwisting komen we niet tegen; we gebruiken en hergebruiken.
  • Aanpassen aan de omgeving, en niet de omgeving aanpassen aan jezelf.
  • Voldoende is voldoende, een beetje reserve is okay, maar ‘miljardairs’ kent de natuur niet.